Ηλεκτρονική απάτη: Νομικό πλαίσιο και προστασία του θύματος
Η ηλεκτρονική απάτη αποτελεί στις μέρες μας ένα από τα πλέον διαδεδομένα αδικήματα ως επακόλουθο της τεχνολογικής προόδου και της ευρείας χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων.
Πως ορίζεται η ηλεκτρονική απάτη και ποιοι είναι οι συνηθέστεροι τρόποι τέλεσης της.
Με τον εν λόγω όρο αποδίδεται η πράξη εξαπάτησης ενός προσώπου με την εν γνώσει του παράσταση ψευδών γεγονότων σαν αληθινών, μέσω της χρήσης του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών μέσων εν γένει, με απώτερο σκοπό τον προσπορισμό παράνομου περιουσιακού οφέλους του ίδιου ή τρίτου προσώπου μέσω της βλάβης ξένης περιουσίας.
Όπως είναι αναμενόμενο, η ραγδαία αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεπάγεται τη συνεχή δημιουργία νέων τεχνικών απόσπασης των προσωπικών πληροφοριών των θυμάτων, με τις πράξεις εξαπάτησης να λαμβάνουν πολλές μορφές, μεταξύ των οποίων, είναι:
- • Η απατηλή αποστολή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (phishing) ή μηνυμάτων – sms (smishing) ή τηλεφωνικών κλήσεων (vishing) δήθεν από τις τράπεζες, την εφορία ή άλλους επίσημους φορείς με απώτερο σκοπό την υποκλοπή προσωπικών στοιχείων.
- • H δημιουργία απατηλών ιστοσελίδων τραπεζών που αποσκοπούν στην υφαρπαγή των προσωπικών δεδομένων πολιτών.
- • Οι πρακτικές hacking και cracking (κακόβουλες εισβολές σε δίκτυα). Με την πρώτη μέθοδο ο επιτιθέμενος επιδιώκει την απόκτηση πρόσβασης στο σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών χωρίς σχετική άδεια με καλή ή κακή πρόθεση ενώ με τη δεύτερη ο δράστης έχοντας εγκληματική πρόθεση αποσκοπεί είτε στην πρόκληση κάποιου είδους ζημίας είτε στην απόκτηση οικονομικού οφέλους.
- • Απάτες του τελούνται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) καθώς και μέσω ηλεκτρονικών ιστοσελίδων που δήθεν αφορούν την αγορά προϊόντων (on line shopping scams).
- • Διαδικτυακές απάτες που αφορούν επενδύσεις (investment scams) μέσω των οποίων οι δράστες με τη δημιουργία ψεύτικων ιστοσελίδων παρουσιάζουν στο θύμα μία ψεύτική εικόνα για τις επενδύσεις τους, υφαρπάζοντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο προσωπικά τους δεδομένα επιδιώκοντας οικονομικό όφελος.
Νομικό πλαίσιο και προβλεπόμενες ποινές.
Το εν λόγω αδίκημα τιμωρείται σύμφωνα με το άρθρο 386 ΠΚ και ανάλογα με τη ζημία που έχει προκληθεί στο θύμα, οι ποινές που προβλέπονται, μπορεί να είναι φυλάκιση και χρηματική ποινή μέχρι και κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή, εφόσον η ζημία που προκλήθηκε υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 120.000€.
Συνδυαστικά, με την ανωτέρω αξιόποινη πράξη, μπορεί να τελεστεί και το αδίκημα της απάτης με υπολογιστή (386Α ΠΚ), το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ν.4557/2018) καθώς και το αδίκημα της σύστασης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση (άρθρο 187 ΠΚ).
Τρόποι προστασίας από τη διάπραξη του αδικήματος της ηλεκτρονικής απάτης.
- • Αποφυγή χορήγησης προσωπικών στοιχείων δεδομένου ότι οι τράπεζες δεν πρόκειται να τα ζητήσουν ποτέ μέσω email ή τηλεφωνικά.
- • Άμεση διαγραφή email, sms και συνδέσμων που ψευδώς προέρχονται από την τράπεζα ή άλλον αξιόπιστο οργανισμό και ζητάνε προσωπικά δεδομένα ή την επαλήθευση τους.
- • Αποφυγή διαδικτυακών αγορών από μη πιστοποιημένες σελίδες.
Νομικές ενέργειες στις οποίες απαιτείται να προβεί το θύμα ηλεκτρονικής απάτης.
- • Άμεση επικοινωνία με την τράπεζα ή την πλατφόρμα πληρωμών μέσω της οποίας διενεργήθηκε η επίδικη συναλλαγή προκειμένου να προβεί άμεσα στην ακύρωση / αμφισβήτηση της παράνομης συναλλαγής και στο μπλοκάρισμα των καρτών.
- • Επικοινωνία με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για την υποβολή σχετικής καταγγελίας στον απολύτως αναγκαίο χρόνο για να μη χαθούν πολύτιμα ηλεκτρονικά ίχνη
- • Άμεση επικοινωνία με εξειδικευμένο Δικηγόρο για την υποβολή μήνυσης κατ’ αγνώστων και αστικής αγωγής για αποζημίωση.
Συνοψίζοντας, η ηλεκτρονική απάτη συνιστά ένα πολύ σοβαρό ποινικό αδίκημα με τεράστιες επιπτώσεις για το θύμα.
Γι΄ αυτό το λόγο, λοιπόν, καθίσταται επιβεβλημένη η άμεση πραγματοποίηση των ενδεδειγμένων νομικών ενεργειών από εξειδικευμένο δικηγορικό γραφείο τόσο σε ποινικό όσο και σε αστικό επίπεδο προς αποκατάσταση της προκληθείσας ζημίας που έχει υποστεί το θύμα.