Τι αλλάζει στο κληρονομικό δίκαιο – Τι θα ισχύει για διαθήκες και αποποιήσεις. Η θέσπιση των κληρονομικών συμβάσεων εν ζωή και ο περιορισμός της νόμιμης μοίρας
Έχουν κλειδώσει πλέον, όπως φαίνεται, οι αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο, απότοκος των εργασιών της Επιτροπής που έχει συστήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, με επικεφαλής τον καθηγητή της Νομικής Σχολής Αθηνών, Απόστολο Γεωργιάδη.
Αξιοσημείωτες αναμένονται οι αλλαγές που προωθούνται, οι οποίες αφορούν κυρίως τις ιδιόχειρες / ιδιόγραφες διαθήκες, τις διατάξεις για τις αποποιήσεις και τη θέσπιση των κληρονομικών συμβάσεων εν ζωή με τον περιορισμό της «νόμιμης μοίρας.
Τι προβλέπεται για τις ιδιόχειρες/ιδιόγραφες διαθήκες.
Πολλά είχαν ειπωθεί για τις επικείμενες αλλαγές που αφορούν την ισχύ των ιδιόχειρων/ιδιόγραφων διαθηκών, εν τέλει όμως δε μεταβάλλεται ριζικά το καθεστώς τους.
Διατηρούνται σε ισχύ και ο διαθέτης εξακολουθεί να έχει τη δυνατότητα να τη συντάξει μόνος του και να την κρατήσει είτε στον προσωπικό του χώρο είτε να την καταθέσει σε συμβολαιογράφο.
Οι επικείμενες αλλαγές εστιάζουν κυρίως στις προϋποθέσεις ισχύος τους στην περίπτωση δημοσίευσής τους ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου από συγγενείς του αποβιώσαντος, καθώς πλέον θα απαιτείται η κήρυξη της διαθήκης ως γνήσιας είτε με μάρτυρες είτε με τη διενέργεια γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης, στοχεύοντας στον περιορισμό των πλαστών διαθηκών.
Τι αλλάζει στις αποποιήσεις των κληρονόμων.
Με απώτερο σκοπό τον περιορισμό των αποποιήσεων, οι οποίες τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση, οι νέες διατάξεις ορίζουν ότι ο κληρονόμος θα δύναται να αποδεχθεί την κληρονομία, με την ευθύνη του όμως για τα χρέη της κληρονομιαίας περιουσίας να περιορίζεται έως και την αξία της.
Θέσπιση κληρονομικών συμβάσεων εν ζωή και περιορισμός της νόμιμης μοίρας.
Η σημαντικότερη αλλαγή που αναμένεται αφορά τη θέσπιση των κληρονομικών συμβάσεων εν ζωή.
Πρόκειται για μία ρύθμιση που εισάγεται για πρώτη φορά στην χώρα μας, μέσω της οποίας ο διαθέτης δύναται να συνάψει εν ζωή σύμβαση με τους κληρονόμους του για τη διανομή της κληρονομιαίας περιουσίας κατόπιν μεταξύ τους συμφωνίας, χωρίς να εφαρμόζονται οι διατάξεις περί κληρονομικής διαδοχής σύμφωνα με το καθεστώς της νόμιμης μοίρας.
Επιπλέον, θα προβλέπεται ότι όταν υπάρχουν πολλοί κληρονόμοι, ο διαθέτης θα έχει την ευχέρεια να καταλείπει με διαθήκη ένα περιουσιακό στοιχείο (πχ. ακίνητο) στον έναν κληρονόμο και να αποζημιώνει αντίστοιχα τον άλλο, ο οποίος όμως δε θα δύναται πλέον να διεκδικήσει το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο, σύμφωνα με τις διατάξεις για τη νόμιμη μοίρα.
Θεμελίωση κληρονομικού δικαιώματος για συντρόφους ζωής.
Νέες ρυθμίσεις προβλέπονται και για τους συζύγους και τους συντρόφους των αποθανόντων που δεν έχει τελεστεί γάμος ή δεν έχει συναφθεί σύμφωνο συμβίωσης.
Στην πρώτη περίπτωση προβλέπεται αύξηση του κληρονομιαίου ποσοστού της χήρας/χήρου συζύγου όταν κληρονομεί από κοινού με τα τέκνα σε 33% από 25% που μέχρι και σήμερα ισχύει ενώ στη δεύτερη περίπτωση θα μπορεί να κληρονομεί και ο/η σύντροφος του αποβιώσαντος όταν είναι ο μοναδικός κληρονόμος και δεν έχει οριστεί διαφορετικά από τη βούληση του διαθέτη, για να αποφευχθεί η επαγωγή της κληρονομιαίας περιουσίας στο Δημόσιο.
Οι ως άνω αλλαγές δεν έχουν λάβει ακόμα τελική μορφή καθώς ενδέχεται να υπάρξουν τροποποιήσεις πριν από την κατάθεση του εν λόγω νομοσχεδίου προς ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής.
Γράφει η Ελένη Χριστοδουλίδη
Δικηγόρος Αθηνών Παρ’ Αρείω Πάγω